Bankowość (Bank Pekao, Alior Bank)

Sytuacja na rynku

Na koniec grudnia 2018 roku działalność prowadziły 32 banki komercyjne, 549 banków spółdzielczych oraz 31 oddziałów instytucji kredytowych.

Sytuacja sektora bankowego w 2018 roku pozostawała stabilna, czemu sprzyjało utrzymujące się ożywienie gospodarki oraz funkcjonowanie banków w środowisku niskich stóp procentowych. W 2018 roku sektor bankowy wypracował zysk netto na poziomie 14,7 mld zł tj. o ponad 1,0 mld zł (o 7,5%) więcej od wyniku osiągniętego w 2017 roku.

Główny wpływ na kształtowanie się wyniku netto sektora miała poprawa wyniku z działalności operacyjnej (do 19,1 mld zł, tj. o 3,5% więcej w porównaniu do 2017 roku), która nastąpiła w rezultacie istotnego wzrostu wyniku odsetkowego związanego ze zwiększeniami bazy kredytowej, przy jednoczesnym spadku poziomu wyniku z tytułu opłat i prowizji.

Należności brutto od sektora niefinansowego (bez instrumentów dłużnych) na koniec grudnia 2018 roku wzrosły o 6,0% r/r i wyniosły 1 015 mld zł. Głównymi obszarami wzrostu były należności od przedsiębiorstw (+6,8% r/r) oraz należności od gospodarstw domowych (+5,7% r/r).

W obszarze kosztów działania banków (bez uwzględnienia amortyzacji i rezerw) zanotowano wzrost o 1,7%. Zmiana spowodowana była rosnącymi kosztami pracowniczymi (o 2,5%) oraz wzrostem kosztów ogólnego zarządu (o 0,8%).

Na koniec grudnia 2018 roku aktywa sektora bankowego osiągnęły wartość 1,9 bln zł i były wyższe od stanu na koniec 2017 roku o 119,4 mld zł tj. o 6,7%.

Portfel (brutto) kredytów konsumpcyjnych w skali roku zwiększył się odpowiednio o 7,9 mld zł a portfel kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych wzrósł w tym samym czasie o 27,7 mld zł. W ramach należności od przedsiębiorstw niefinansowych portfele (brutto) kredytów operacyjnych wzrosły o 13,1 mld zł podczas gdy kredyty inwestycyjne spadły o 0,8 mld zł. Wartość brutto portfela kredytów na nieruchomości udzielonych przedsiębiorstwom niefinansowym zwiększyła się w ciągu roku o 9,4 mld zł.

Wartość depozytów sektora niefinansowego wzrosła w 2018 roku o 88,2 mld zł.

Wielkość funduszy własnych sektora bankowego dla współczynników kapitałowych, wyliczona zgodnie z regulacjami zawartymi w Rozporządzeniu CRR¹, wyniosła na koniec grudnia 2018 roku 204,6 mld zł i w porównaniu do końca grudnia 2017 roku wzrosła o 3,5%.

Łączny współczynnik kapitałowy sektora banków komercyjnych i spółdzielczych na koniec 2018 roku wyniósł 19,1% w porównaniu do 19,0% na koniec grudnia 2017 roku, a współczynnik kapitału podstawowego Tier I wyniósł 17,2%.

Działalność Grupy Kapitałowej Pekao

Na czele Grupy Kapitałowej Pekao stoi Bank Pekao, uniwersalny bank komercyjny, oferujący pełny zakres usług bankowych świadczonych na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych, prowadzący działalność głównie w Polsce. Grupa Kapitałowa Pekao obejmuje instytucje finansowe działające na rynkach: bankowym, zarządzania aktywami, funduszy emerytalnych, usług maklerskich, doradztwa transakcyjnego, leasingu i faktoringu.

Celami strategicznymi Pekao ogłoszonymi w ramach nowej strategii na lata 2018 - 2020 „Siła Polskiego Żubra” jest osiągnięcie pozycji lidera rentowności poprzez wejście na ścieżkę inteligentnego wzrostu w modelu biznesowym opartym o wysoką efektywność i jakość procesów. Rozwój biznesu oparty jest o silną pozycję kapitałową i płynnościową przy zachowaniu najwyższych standardów w zakresie zarządzania ryzykiem oraz dalszej poprawie efektywności kosztowej.

Bank Pekao plasował się na drugim miejscu wśród banków w Polsce (wg wielkości aktywów) na koniec III kwartału 2018 roku.

We wrześniu 2018 roku Bank Pekao otworzył pierwsze zagraniczne przedstawicielstwo w Wielkiej Brytanii. Placówka w Londynie pełni rolę reprezentacyjną. Przedstawicielstwo Banku wspierać ma relacje biznesowe z obszarów bankowości korporacyjnej i prywatnej, w tym polskie firmy planujące ekspansję zagraniczną oraz zainteresowane Polską fundusze private equity.

Nowe produkty i usługi

Zgodnie ze strategią Banku Pekao, podstawą wzrostu w obszarze klientów indywidualnych jest istotne zwiększenie liczby rachunków m.in. dzięki nowej ofercie rachunku osobistego, nowej ofercie dla młodych oraz najnowocześniejszej bankowości mobilnej z funkcjami BLIK.

W styczniu 2018 roku bank wprowadził do oferty nowe Konto Przekorzystne, które zastąpiło poprzednią linię rachunków Eurokonto. Konto Przekorzystne to podstawowy rachunek banku, w ramach którego oferowany jest pełny pakiet produktów i usług bankowych. Ponadto, w styczniu 2018 roku bank wprowadził do oferty nowe Konto Oszczędnościowe dla klientów indywidualnych z atrakcyjnym oprocentowaniem środków oraz brakiem opłat za wypłaty z konta realizowane poprzez aplikację mobilną PeoPay.

Od kwietnia 2018 roku bank uczestniczy w programie Karta Dużej Rodziny, który jest ogólnopolskim systemem zniżek dla rodzin posiadających troje i więcej dzieci. Posiadacze karty od początku czerwca mogą korzystać z usług i produktów banku Pekao na bardzo korzystnych warunkach, m.in. otrzymują 5% zwrotu (maksymalnie 600 zł przez 2 lata) za rachunki domowe. Dodatkowo bank przygotował specjalną ofertę cenową dla Pożyczki Ekspresowej, kredytu mieszkaniowego, karty kredytowej Elastyczna a wybrani Partnerzy Programu Galeria Rabatów oferują specjalne zniżki na zakupy dla dużych rodzin. Bank Pekao obsługuje ponad 1,4 mln rodzin.

Bank Pekao jest wiodącym bankiem w obsłudze obcokrajowców z ponad 25% udziałem w tym obszarze rynku. Najliczniejszą grupę wśród obcokrajowców korzystających z usług bankowych w Polsce stanowią obywatele Ukrainy, z czego prawie co czwarty jest klientem Banku Pekao. Wśród studentów ukraińskich odsetek jest jeszcze wyższy, co trzeci student posiada konto w Banku Pekao. Bank wzbogacił ofertę dla obywateli ukraińskich o infolinię i wzory regulacji bankowych w języku ukraińskim oraz usługę Wymiany Walut z preferencyjnymi kursami walutowymi, a od lipca 2018 roku udostępnił bezpłatne przelewy na Ukrainę oraz bankowość mobilną PeoPay w języku ukraińskim.

W 2018 roku bank wprowadził do oferty produktów oszczędnościowych nowe Konto Oszczędnościowe dla klientów detalicznych oraz Konto Oszczędnościowe Premium dedykowane klientom zamożnym posiadającym Konto Świat Premium. Nowe konta zastąpiły rachunek Dobry Zysk.

W obszarze ubezpieczeń w 2018 roku bank rozwijał współpracę z PZU. W banku przeprowadzono szkolenia dla 6,7 tys. pracowników oddziałów, którzy uzyskali licencje KNF do sprzedaży ubezpieczeń PZU. Wdrożono grupowe ubezpieczenie „PZU-PAKIET PODRÓŻNY – BIZNES” dla użytkowników biznesowych kart płatniczych wydawanych przez Bank Pekao oraz zawarto z PZU generalną umowę ubezpieczenia ryzyka spłaty kredytów mieszkaniowych. Bank udostępnił również możliwość zakupu dobrowolnego ubezpieczenia CPI PZU oferowanego przy wnioskowaniu o pożyczkę w ramach procesu „na klik” w systemie Pekao24. Klienci banku od czerwca 2018 roku mogą skorzystać z nowego ubezpieczenia budynków lub lokali mieszkalnych, przygotowanego przez PZU. Oprócz standardowego ubezpieczenia nieruchomości, które może stanowić zabezpieczenie wierzytelności kredytobiorców banku, klienci mają do wyboru pakiety dodatkowe obejmujące ruchomości domowe, assistance oraz odpowiedzialność cywilną. W kanałach elektronicznych Banku Pekao trwała aktywna kampania ubezpieczeń turystycznych PZU oferowanych za pośrednictwem portalu moje.pzu.pl.

W obszarze bankowości mobilnej PeoPay bank w 2018 roku udostępnił całodobowy kantor oraz możliwość zarządzania kartami, dzięki czemu z poziomu aplikacji klient może m.in. aktywować lub zastrzec kartę. Użytkownik aplikacji może na ekranie głównym PeoPay ustawić informację o wysokości salda rachunku bez konieczności logowania do niej. Dzięki aplikacji PeoPay istnieje również możliwość weryfikacji klienta podczas rozmowy z konsultantem bankowym. W czerwcu 2018 roku Bank Pekao w aplikacji PeoPay wdrożył kody BLIK umożliwiające wypłaty gotówki z bankomatów, płatności w terminalach płatniczych i w internecie. Ponadto w czerwcu 2018 roku Bank Pekao jako jeden z pierwszych banków w Polsce udostępnił usługę Apple Pay i jest jedynym w Polsce, który umożliwia klientom powiązanie Apple Pay z kontem osobistym przez bankowość mobilną PeoPay nawet bez posiadania karty. Liczba klientów indywidualnych aktywnie korzystających z bankowości mobilnej rośnie z dynamiką 31% r/r.

Bank dynamicznie zwiększał udział w segmencie mikroprzedsiębiorstw dzięki dostępności, atrakcyjnej ofercie oraz efektywnym i szybkim procesom. W 2018 roku Pekao zmienił ofertę rachunku dla mikro przedsiębiorców, wprowadzając jeden rachunek Konta Przekorzystnego Biznes zamiast siedmiu dotychczasowych rachunków. Bank wprowadził również bardzo atrakcyjną ofertę walutową dla biznesu obejmującą bezpłatne rachunki pomocnicze w 20 walutach obcych, a także wszystkie otrzymywane przelewy dewizowe oraz 5 przelewów wychodzących europejskich SEPA w miesiącu.

W 2018 roku działania w obszarze Bankowości Prywatnej skoncentrowane były na pozyskiwaniu nowych klientów oraz rozwoju relacji z dotychczasowymi klientami poprzez oferowanie produktów dostosowanych do ich oczekiwań oraz sytuacji rynkowej. W 2018 roku pozyskano 400 nowych klientów. Klienci nabyli produkty inwestycyjne za blisko 900 mln zł. Na koniec grudnia 2018 roku w ramach świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego dla klientów Bankowości Prywatnej zgromadzono aktywa o łącznej wartości 3,1 mld zł. Klienci Bankowości Prywatnej aktywnie korzystali z bankowości internetowej i mobilnej, liczba operacji dokonanych przez kanały zdalne wzrosła o ponad 90%.

Bank konsekwentnie realizuje strategię wzrostu w segmencie Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Z początkiem 2018 roku wdrożona została oferta nowych elastycznych pakietów usług: Standard i Premium. Oferta MŚP Premium skierowana do firm o obrotach rocznych powyżej 5 mln zł, które potrzebują kompleksowej obsługi i dla których kwestia indywidualnego podejścia oraz negocjacji cen jest kluczowa. W I półroczu 2018 roku klientom udostępniono nowe produkty: wielocelowy limit kredytowy (kredyt w rachunku bieżącym, kredyt obrotowy ratalny, gwarancje oraz akredytywy w ramach jednej decyzji kredytowej i umowy), odnawialny kredyt rewolwingowy na finansowanie bieżącej działalności oraz e-financing wspierający finansowanie krótkoterminowych wierzytelności handlowych. W II połowie roku bank wdrożył Umowę Uniwersalną MŚP, która jest podstawą kompleksowej oferty w obszarze bankowości transakcyjnej i pozwala na budowanie wielowymiarowej relacji z klientami. Umowa Uniwersalna MŚP została opracowana z uwzględnieniem nowoczesnych trendów w bankowości przedsiębiorstw w ramach, której klient otrzymuje szeroki wachlarz produktów i usług. Natomiast w wyniku umowy podpisanej w lipcu 2018 roku, pomiędzy Bankiem Pekao a Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI), dotyczącej linii gwarancji portfelowych na kredyty, od września 2018 roku wprowadzono do oferty kredyty z gwarancją EFI COSME. Gwarancje EFI COSME zabezpieczają 50% kapitału i odsetek kredytów inwestycyjnych lub obrotowych dla firm, są udzielane bezpłatnie i ułatwiają firmom dostęp do finansowania.

1 lipca 2018 roku w systemach bankowości elektronicznej Pekao dla klientów biznesowych udostępniony został mechanizm podzielonej płatności, który umożliwia realizację przelewów z wykorzystaniem środków na rachunku VAT.

W ramach oferty dla klientów korporacyjnych w 2018 roku Bank Pekao podpisał umowę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego dotyczącą udziału w Programie Akredytyw Eksportowych, który pozwala bankowi potwierdzać i dyskontować akredytywy eksportowe z krajów o podwyższonym ryzyku, wspierając w ten sposób polskie firmy w ekspansji na rynkach zagranicznych. Bank Pekao był pierwszym z sygnatariuszy umowy, który sfinalizował transakcję potwierdzenia akredytywy w ramach tego programu.

W 2018 roku bank wzbogacił swoją ofertę o gwarancje bankowe wystawiane w formie dokumentu pdf z kwalifikowanym podpisem elektronicznym (e-gwarancje) oraz uruchomił Otwartą Platformę Finansowania (OPF) – nowoczesne narzędzie finansowania handlu. Platforma zapewnia kompleksową w pełni elektroniczną obsługę procesu finansowania oraz wykupu wierzytelności.

W obszarze wsparcia eksportu Bank Pekao współpracuje z Korporacją Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE) oferującą instrumenty ograniczania ryzyk transakcji międzynarodowych. W 2018 roku Pekao podpisał z KUKE umowę ramową w zakresie wspólnej oferty dla eksporterów i przeprowadził na jej podstawie pierwsze transakcje. W ramach umowy KUKE udzielane są gwarancje ubezpieczeniowe zapłaty należności w zakresie akredytyw otwieranych przez banki zagraniczne - potwierdzanych, postfinansowanych lub dyskontowanych przez Pekao. Rozwój współpracy z KUKE objął również inne produkty finansowania eksportu. Bank zrealizował transakcje udzielenia gwarancji kontraktowych oraz prefinansowania kontraktu eksportowego z wykorzystaniem zabezpieczenia w postaci gwarancji ubezpieczeniowej KUKE.

Pekao TFI

W ramach Grupy kapitałowej Pekao działa również Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (Pekao TFI). Pekao TFI (dawniej Pioneer Pekao TFI) jest najstarszym towarzystwem funduszy inwestycyjnych w Polsce dostarczającym klientom nowoczesne produkty finansowe udostępniając możliwości inwestowania na największych światowych rynkach kapitałowych. Od wielu lat tworzy programy oszczędnościowe, w tym także programy oferujące możliwość dodatkowego oszczędzania na emeryturę w ramach trzeciego, dobrowolnego filaru emerytalnego. W ofercie Pekao TFI dostępna jest również usługa zarządzania portfelami. Na koniec grudnia 2018 roku spółka posiadała aktywa w zarządzaniu w wysokości 19,4 mld zł, co oznacza wzrost o 1,0 mld zł, tj. 5,4% w porównaniu do końca grudnia 2017 roku i zajmowała czwarte miejsce (pod względem aktywów w zarządzaniu) na rynku towarzystw inwestycyjnych w Polsce.

Pekao OFE, DFE Pekao

Jednym z efektów przejęcia Banku Pekao przez Grupę PZU w 2017 roku jest przejęcie zarządzania Pekao OFE oraz DFE Pekao przez PZU PTE. Likwidacja Pekao OFE rozpoczęła się 1 sierpnia 2018 roku, a zakończyła 12 października 2018 roku i tego dnia nastąpiło przeniesienie aktywów Pekao OFE do OFE PZU. Z kolei likwidacja DFE Pekao rozpoczęła się 19 maja 2018 roku a zakończyła 28 września 2018 roku. Usługi Agenta Transferowego dla funduszy zarządzanych przez PTE PZU świadczy Pekao Financial Services.

Działalność Grupy kapitałowej Alior Bank

Na czele Grupy kapitałowej Alior Banku stoi Alior Bank. Alior jest uniwersalnym bankiem depozytowo-kredytowym, obsługującym osoby fizyczne, prawne i inne podmioty będące osobami krajowymi i zagranicznymi. Podstawowa działalność banku obejmuje prowadzenie rachunków bankowych, udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych, emitowanie bankowych papierów wartościowych oraz prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych. Bank prowadzi także działalność maklerską, doradztwo i pośrednictwo finansowe, aranżację emisji obligacji korporacyjnych oraz świadczy inne usługi finansowe. 

Alior Bank jest jedną z najbardziej nowoczesnych i innowacyjnych instytucji finansowych w Polsce. To miejsce dla ludzi, którzy mają pomysły i odwagę biznesową, by wyznaczać nowe standardy bankowości. W ofercie banku dostępne są usługi i produkty zarówno dla klientów indywidualnych, jak i biznesowych, w tym małych i średnich przedsiębiorstw oraz klientów instytucjonalnych. Oferta banku łączy zasady tradycyjnej bankowości z innowacyjnymi rozwiązaniami – dzięki temu Alior Bank systematycznie wzmacnia pozycję rynkową i od lat konsekwentnie wyznacza nowe kierunki rozwoju polskiej bankowości. Realizując strategię „Cyfrowego Buntownika” Alior Bank ma ambicje stać się cyfrowym bankiem pierwszego wyboru dla klientów indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce oraz chce uzyskać pozycję jednego z najbardziej innowacyjnych banków w Europie.

Alior Bank plasował się na siódmym miejscu wśród banków w Polsce (wg wielkości aktywów) na koniec III kwartału 2018 roku.

Nowe produkty i usługi

W 2018 roku do istotnych nowych produktów i usług w ofercie handlowej Grupy Alior Banku należały:

• pożyczka gotówkowa / kredyt konsolidacyjny Pożyczka na piątkę z bardzo atrakcyjnym oprocentowaniem, niezależnie od kwoty kredytu, wynoszącym 5% - skierowana do klientów, którzy nie posiadają w Alior Banku pożyczki gotówkowej / kredytu konsolidacyjnego;
• oferta pożyczki Online, w której bank zwraca klientowi odsetki od każdej co dwunastej spłaconej raty;
• pożyczka gotówkowa / kredyt konsolidacyjny Pożyczka dwuosobowa, która pozwalała uzyskać atrakcyjną cenę produktu (obniżkę wszystkich kosztów o 33%) przy skorzystaniu z oferty pożyczki przez dwóch lub więcej kredytobiorców; 
• wdrożenie w czerwcu usługi Apple Pay, która umożliwia posiadaczom iPhone’ów płacenie zbliżeniowo telefonem za towary i usługi. To obok dostępnych już płatności Android Pay, HCE oraz BLIK kolejne innowacyjne rozwiązanie płatnicze będące elementem Strategii Cyfrowego Buntownika;
• przygotowanie dla wybranych klientów Private banking nowej oferty certyfikatów inwestycyjnych z ograniczoną gwarancją kapitału oraz warunkowym przedterminowym odkupieniem – „autocall”. W 2018 roku przeprowadzonych zostało 13 emisji tego typu o łącznej wartości nominalnej 218 mln zł;
• kontynuacja programu szkoleń agencyjnych przygotowujących do oferowania indywidualnych polis ubezpieczeniowych;
• wdrożenie ubezpieczenia nieruchomości we współpracy z PZU, dostępnego dla kredytobiorców kredytu hipotecznego Alior Bank;
• wdrożenie ubezpieczenia na życie dla kredytobiorców kredytów gotówkowych we współpracy z PZU Życie;
• wdrożenie Konta Mocno Oszczędnościowego, które poza atrakcyjnym oprocentowaniem nowych środków, oferuje bezpłatne przelewy przez internet na własny ROR prowadzony w Alior Bank;
• współpraca z BANCOVO przy uruchomieniu pierwszej w pełni cyfrowej platformy pośrednictwa finansowego; Start operacyjny BANCOVO – w pełni cyfrowej platformy pośrednictwa finansowego – miał miejsce 6 marca 2018 roku. Dzięki niej, po raz pierwszy w Polsce, klienci uzyskali w trybie online dostęp do rzeczywistych ofert wielu banków i firm pożyczkowych;
• PAPERLESS - wdrożenie rozwiązania umożliwiającego odejście od tradycyjnej formy podpisania umowy.

Alior TFI

W ramach Grupy kapitałowej Alior Bank działa Alior TFI (dawne Money Makers). Spółka ta powstała w 2010 roku, a działalność pierwotnie koncentrowała się na usługach związanych z asset management. Współpraca Alior Banku ze spółką zależną Alior TFI dotyczy trzech obszarów: asset management (zarządzanie portfelami klientów indywidualnych/ private banking), ofert ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, a także zarządzania subfunduszami Alior SFIO. Od 5 stycznia 2017 roku Alior TFI jest notowany na rynku alternatywnym warszawskiej giełdy (NewConnect).

Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które będą miały wpływ na działalność banków w 2019 roku

Na sytuację sektora bankowego w 2019 roku wpływ będą mieć przede wszystkim:

• skala popytu zgłaszanego na usługi bankowe, a także zdolność klientów banków do terminowej spłaty zobowiązań finansowych zależy w dużym stopniu od ich kondycji finansowej. Poza sytuacją makroekonomiczną kraju, sytuacja ekonomiczna wielu grup klientów zależy również od prowadzonej polityki gospodarczej. Zarówno spowolnienie tempa wzrostu polskiej gospodarki, jak i zmiana uregulowań prawnych funkcjonowania przedsiębiorstw, może mieć negatywny wpływ na sytuację finansową wybranych klientów banków;
• zmiana otoczenia zewnętrznego oraz wydarzenia międzynarodowe w tym napięcia związane z czynnikami geopolitycznymi (Brexit, konflikty handlowe), mające wpływ na gospodarkę krajową;
• rozwój oferty usług bankowych przez podmioty nieregulowane;
• polityka Rady Polityki Pieniężnej w zakresie kształtowania się poziomu stóp procentowych;
• wysokie wymagania w zakresie kapitałów własnych oraz rozwiązania w zakresie najnowszych standardów rachunkowości (MSSF9), jak też możliwości wykorzystania kapitałów do stopniowego dochodzenia do spełniania wymogów MREL;
• przełożenie rozwiązań w zakresie najnowszych standardów rachunkowości (MSSF9) na zmienność kosztów ryzyka – w szczególności w kontekście oczekiwanego spowolnienia gospodarczego (większa wrażliwość kosztów na wahania koniunktury);
• utrzymujący się wysoki poziom obciążeń na rzecz BFG.

¹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012