Mapa nawigacji Pobierz nasze dobre praktyki

Interaktywna nawigacja to narzędzie wykraczające poza standardową nawigację zintegrowanych treści (dostępną w górnej belce raportu). Nowe podejście pozwalana na poruszanie się w dwóch dodatkowych wymiarach biznesu Grupy PZU, tj.:
- strategii (ubezpieczenia, zdrowie, inwestycje, finanse);
- zrównoważonego rozwoju (sprzedaż, pracownicy, zaangażowanie społeczne, środowisko naturalne i etyka).
Wyżej wymienione obszary zostały dodatkowo uzupełnione o powiązane wskaźniki GRI, w ramach każdego wybranego zagadnienia.
Pracownicy
Społeczeństwo
Etyka
Środowisko
Produkty
Krótka charakterystyka
Zdrowie
Banki
Inwestycje
Ubezpieczenia
Obszary powiązane
Ubezpieczenia
Zdrowie
Inwestycje
Bankowość
Najlepsze Praktyki
ZINTEGROWANA
NAWIGACJA

7.5.3.    Ryzyko rynkowe

Ryzyko rynkowe to ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany sytuacji finansowej wynikające bezpośrednio lub pośrednio z wahań poziomu i wahań zmienności rynkowych cen aktywów, spreadu kredytowego, wartości zobowiązań i instrumentów  finansowych.
Ryzyko rynkowe w Grupie PZU obejmuje:

  • ryzyko cen akcji – możliwość poniesienia straty na skutek zmiany wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych w wyniku zmian rynkowych cen akcji lub wahań zmienności rynkowych cen akcji;
  • ryzyko  cen  udziałów  i akcji nienotowanych  –  możliwość poniesienia  straty na  skutek zmian  wycen  akcji nienotowanych i udziałów;
  • ryzyko cen nieruchomości – możliwość poniesienia straty na skutek zmian wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych w wyniku zmian rynkowych cen nieruchomości lub wahań zmienności rynkowych cen nieruchomości;
  • ryzyko cen towarów – możliwość poniesienia straty na skutek zmiany wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych w wyniku zmian rynkowych cen towarów lub wahań zmienności rynkowych cen towarów;
  • ryzyko inflacji – możliwość poniesienia straty związana z poziomem realizowanej inflacji, w szczególności inflacji cen towarów  i  usług,  a  także  oczekiwań  dotyczących  przyszłego  poziomu  inflacji,  mających  wpływ  na  wycenę  aktywów     i zobowiązań;
  • ryzyko płynności – ryzyko niemożności zrealizowania lokat i innych aktywów bez wpływu na ich rynkowe ceny w celu uregulowania swoich zobowiązań finansowych w momencie, gdy stają się one wymagalne;
  • ryzyko stopy procentowej – możliwość poniesienia straty na skutek zmiany wartości instrumentów finansowych lub innych aktywów oraz zmiany wartości bieżącej prognozowanych przepływów ze zobowiązań w wyniku zmian w strukturze terminowej rynkowych stóp procentowych lub wahań zmienności rynkowych stóp procentowych wolnych od ryzyka;
  • ryzyko bazowe – możliwość poniesienia straty na skutek zmiany wartości instrumentów finansowych lub aktywów oraz zmiany wartości bieżącej prognozowanych przepływów ze zobowiązań, w wyniku zmian w strukturze terminowej spreadów rynkowych stóp procentowych względem stóp wolnych od ryzyka lub wahań zmienności tych spreadów – z wyłączeniem spreadów kredytowych;
  • ryzyko walutowe – możliwość poniesienia straty na skutek zmian wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych w wyniku zmian kursów wymiany walut lub wahań zmienności kursów wymiany walut;
  • ryzyko spreadu kredytowego – możliwość poniesienia straty z tytułu zmiany wartości aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych spowodowanych zmianą poziomu spreadów kredytowych w odniesieniu do struktury terminowej stóp procentowych dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub wahania ich zmienności;
  • ryzyko koncentracji – możliwość poniesienia straty wynikającej z braku dywersyfikacji portfela aktywów lub z dużej ekspozycji na ryzyko niewykonania zobowiązania przez pojedynczego emitenta papierów wartościowych lub grupę powiązanych emitentów.

Ryzyko koncentracji aktywów oraz ryzyko spreadu kredytowego jest traktowane jako integralna część ryzyka rynkowego przy pomiarze ryzyka na potrzeby profilu ryzyka, tolerancji na ryzyko i raportowaniu wskaźników ryzyka rynkowego. Jednak proces zarządzania  tymi  ryzykami  ma  odmienną  specyfikę  niż  proces  zarządzania  pozostałymi  podkategoriami  ryzyka  rynkowego i został opisany w punkcie 7.5.1.1 wraz z procesem zarządzania ryzykiem niewypłacalności kontrahenta.

Ryzyko rynkowe w Grupie PZU pochodzi z trzech głównych źródeł:

  • działalności związanej z dopasowaniem aktywów do zobowiązań (portfel ALM);
  • działalności związanej z aktywną alokacją, tj. wyznaczaniem optymalnej średnioterminowej struktury aktywów (portfele AA);
  • działalności bankowej w Pekao i Alior Banku – generującej istotne narażenie na ryzyko stopy procentowej.

Działalność inwestycyjną w spółkach Grupy PZU reguluje szereg dokumentów zatwierdzonych przez rady nadzorcze, zarządy i dedykowane komitety.

Jednostki ds. ryzyka współuczestniczą w identyfikacji ryzyk, dokonują ich pomiaru oraz monitorują i raportują o tych ryzykach. Ryzyko  rynkowe  mierzy  się   przy  wykorzystaniu  modelu  kalkulacji  kapitału  ekonomicznego  ryzyka  rynkowego  w  oparciu    o metodę wartości zagrożonej (VaR, ang. Value at Risk) lub formuły standardowej zgodnie z zasadami zdefiniowanymi przez dyrektywę Wypłacalność II. W celu efektywnego zarządzania ryzykiem rynkowym ustala się limity w postaci kwoty kapitału alokowanego na dane ryzyko rynkowe, jak również limity na poszczególne czynniki ryzyka rynkowego.

W Pekao funkcjonuje system zarządzania ryzykiem rynkowym, stanowiący strukturalno-organizacyjne i metodologiczne ramy, mające na celu utrzymanie struktury bilansu i pozycji pozabilansowych w zgodzie z zakładanymi celami strategicznymi. Proces zarządzania ryzykiem rynkowym oraz procedury go regulujące uwzględniają podział na księgę handlową i bankową.

Zarządzając ryzykiem rynkowym księgi handlowej Pekao dąży do optymalizowania wyników finansowych oraz zapewnienia maksymalnie wysokiej jakości obsługi klientów banku w zakresie dostępu do rynku (market making) pozostając w ramach limitów zatwierdzonych przez zarząd i radę nadzorczą.

Zarządzając ryzykiem stopy procentowej księgi bankowej Pekao kieruje się celem zabezpieczenia wartości ekonomicznej kapitału oraz realizacji założonego wyniku odsetkowego w ramach przyjętych limitów.

W Alior Banku ekspozycja na ryzyko rynkowe i płynności jest ograniczana przez system limitów, okresowo aktualizowanych, wprowadzanych uchwałą rady nadzorczej lub zarządu, obejmujących wszystkie miary ryzyka.

W Alior Banku funkcjonują trzy rodzaje limitów, różniące się zakresem oraz sposobem funkcjonowania – limity podstawowe, uzupełniające, limity stress-test. Zarządzanie ryzykiem rynkowym skupia się na ograniczaniu potencjalnych niekorzystnych zmian wartości ekonomicznej kapitału oraz optymalizowaniu wyniku finansowego.

Ekspozycja na ryzyko rynkowe

 Wartość bilansowa na 31 grudnia 2018  Nota Aktywa na ryzyko Grupy Aktywa na ryzyko klienta Razem
  W tym aktywa banków
Aktywa finansowe i środki pieniężne narażone na ryzyko stopy procentowej   295 402 252 859 1 303 296 705
Dłużne papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu 35 52 534 24 169 1 134 53 668
Dłużne papiery wartościowe o zmiennym oprocentowaniu 35 31 298 28 333 77 31 375
Należności od klientów z tytułu kredytów 33 182 054 182 054 - 182 054
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych 35 2 679 976 90 2 769
Pożyczki 35 4 535 - - 4 535
Środki pieniężne 38 17 053 15 288 2 17 055
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży 35 3 278 158 - 3 278
Instrumenty pochodne 34 1 971 1 881 - 1 971
Aktywa finansowe narażone na inne ryzyko cenowe   2 347 816 4 209 6 556
Instrumenty kapitałowe 35 1 859 356 4 181 6 040
Instrumenty pochodne 34 488 460 28 516
Razem   297 749 253 675 5 512 303 261

Wartość bilansowa na 31 grudnia 2017 (przekształcone) Nota Aktywa na ryzyko Grupy Aktywa na ryzyko klienta Razem
  W tym aktywa banków
Aktywa finansowe i środki pieniężne narażone na ryzyko stopy procentowej   280 829 243 736 1 384 282 213
Dłużne papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu 35 66 973 39 278 1 270 68 243
Dłużne papiery wartościowe o zmiennym oprocentowaniu 35 28 128 25 449 23 28 151
Należności od klientów z tytułu kredytów 33 169 457 169 457 - 169 457
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych 35 1 751 851 90 1 841
Pożyczki 35 3 698 - - 3 698
Środki pieniężne 38 8 238 6 620 1 8 239
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży 35 885 553 - 885
Instrumenty pochodne 34 1 699 1 528 - 1 699
Aktywa finansowe narażone na inne ryzyko cenowe   3 377 898 4 503 7 880
Instrumenty kapitałowe 35 2 725 363 4 503 7 228
Instrumenty pochodne 34 652 535 - 652
Razem   284 206 244 634 5 887 290 093

W tabeli poniżej zaprezentowano aktywa finansowe banków oraz na ryzyko klienta wg miejsca ujęcia w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym:

Aktywa finansowe banków oraz aktywa finansowe na ryzyko klienta    Nota 31 grudnia 2018 31 grudnia 2017 (przekształcone)
Pekao i Alior Bank Aktywa finansowe na ryzyko klienta Pekao i Alior Bank Aktywa finansowe na ryzyko klienta
Należności od klientów z tytułu kredytów 33 182 054 - 169 457 -
Pochodne instrumenty finansowe   2 341 28 2 063 -
Inwestycyjne (lokacyjne) aktywa finansowe   53 992 5 482 66 494 5 886
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie   18 569 90 nd. nd.
Dłużne papiery wartościowe   17 435 - nd. nd.
Rządowe   11 395 - nd. nd.
Krajowe   11 395 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   8 491 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   2 904 - nd. nd.
Pozostałe   6 040 - nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   738 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   430 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   308 - nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   5 302 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   801 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   4 501 - nd. nd.
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży   158 - nd. nd.
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych   976 90 nd. nd.
Wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody   34 546 - nd. nd.
Instrumenty kapitałowe   256 - nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   44 - nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   212 - nd. nd.
Dłużne papiery wartościowe   34 290 - nd. nd.
Rządowe   22 509 - nd. nd.
Krajowe   21 556 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   8 955 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   12 601 - nd. nd.
Zagraniczne   953 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   953 - nd. nd.
Pozostałe   11 781 - nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   4 121 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   1 248 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   2 873 - nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   7 660 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   2 985 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   4 675 - nd. nd.
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy   877 5 392 nd. nd.
Instrumenty kapitałowe   95 358 nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   68 358 nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   27 - nd. nd.
Jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne   5 3 823 nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   5 61 nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   - 3 762 nd. nd.
Dłużne papiery wartościowe   777 1 211 nd. nd.
Rządowe   643 1 211 nd. nd.
Krajowe   643 1 207 nd. nd.
Oprocentowanie stałe   299 1 130 nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   344 77 nd. nd.
Zagraniczne   - 4 nd. nd.
Oprocentowanie stałe   - 4 nd. nd.
Pozostałe   134 - nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   9 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   4 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   5 - nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   125 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   3 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   122 - nd. nd.
Instrumenty finansowe utrzymywane do terminu wymagalności   nd. nd. 4 839 -
Dłużne papiery wartościowe   nd. nd. 4 839 -
Rządowe   nd. nd. 4 808 -
Krajowe   nd. nd. 4 808 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 3 839 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 969 -
Pozostałe   nd. nd. 31 -
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 31 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 31 -
Instrumenty finansowe dostępne do sprzedaży   nd. nd. 45 772 -
Instrumenty kapitałowe   nd. nd. 358 -
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. 117 -
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 241 -
Instrumenty dłużne   nd. nd. 45 414 -
Rządowe   nd. nd. 31 484 -
Krajowe   nd. nd. 30 762 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 19 060 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 11 702 -
Zagraniczne   nd. nd. 722 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 722 -
Pozostałe   nd. nd. 13 930 -
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. 652 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 652 -
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 13 278 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 13 077 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 201 -
Instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - zakwalifikowane do tej kategorii w momencie pierwszego rozpoznania nd. nd. - 68
Instrumenty kapitałowe   nd. nd. - 65
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. - 61
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. - 4
Instrumenty dłużne   nd. nd. - 3
Rządowe   nd. nd. - 3
Zagraniczne   nd. nd. - 3
Oprocentowanie stałe   nd. nd. - 3
Instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - przeznaczone do obrotu   nd. nd. 1 817 5 728
Instrumenty kapitałowe   nd. nd. 5 4 438
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. 5 383
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. - 4 055
Instrumenty dłużne   nd. nd. 1 812 1 290
Rządowe   nd. nd. 1 732 1 267
Krajowe   nd. nd. 1 732 1 267
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 435 1 267
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 1 297 -
Pozostałe   nd. nd. 80 23
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 80 23
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 80 23
Pożyczki   nd. nd. 14 066 90
Dłużne papiery wartościowe   nd. nd. 12 662 -
Pozostałe   nd. nd. 12 662 -
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. 977 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 281 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 696 -
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 11 685 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 1 181 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 10 504 -
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży   nd. nd. 553 -
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych   nd. nd. 851 90
Środki pieniężne   15 288 2 6 620 1
Aktywa finansowe banków oraz aktywa finansowe na ryzyko klienta, razem   253 675 5 512 244 634 5 887

    31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
Aktywa finansowe banków oraz aktywa finansowe na ryzyko klienta   (przekształcone)
  Nota Pekao i Alior Bank Aktywa finansowe na Pekao i Alior Bank Aktywa finansowe na
    ryzyko klienta ryzyko klienta
Pozostałe   6 040 - nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   738 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   430 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   308 - nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   5 302 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   801 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   4 501 - nd. nd.
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży   158 - nd. nd.
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych   976 90 nd. nd.
Wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody   34 546 - nd. nd.
Instrumenty kapitałowe   256 - nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   44 - nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   212 - nd. nd.
Dłużne papiery wartościowe   34 290 - nd. nd.
Rządowe   22 509 - nd. nd.
Krajowe   21 556 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   8 955 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   12 601 - nd. nd.
Zagraniczne   953 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   953 - nd. nd.
Pozostałe   11 781 - nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   4 121 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   1 248 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   2 873 - nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   7 660 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   2 985 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   4 675 - nd. nd.
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy   877 5 392 nd. nd.
Instrumenty kapitałowe   95 358 nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   68 358 nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   27 - nd. nd.
Jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne   5 3 823 nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   5 61 nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   - 3 762 nd. nd.
Dłużne papiery wartościowe   777 1 211 nd. nd.
Rządowe   643 1 211 nd. nd.
Krajowe   643 1 207 nd. nd.
Oprocentowanie stałe   299 1 130 nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   344 77 nd. nd.
Zagraniczne   - 4 nd. nd.
Oprocentowanie stałe   - 4 nd. nd.
Pozostałe   134 - nd. nd.
Notowane na rynku regulowanym   9 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   4 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   5 - nd. nd.
Nienotowane na rynku regulowanym   125 - nd. nd.
Oprocentowanie stałe   3 - nd. nd.
Oprocentowanie zmienne   122 - nd. nd.

    31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
Aktywa finansowe banków oraz aktywa finansowe na ryzyko klienta   (przekształcone)
  Nota Pekao i Alior Bank Aktywa finansowe na Pekao i Alior Bank Aktywa finansowe na
    ryzyko klienta ryzyko klienta
Instrumenty finansowe utrzymywane do terminu wymagalności   nd. nd. 4 839 -
Dłużne papiery wartościowe   nd. nd. 4 839 -
Rządowe   nd. nd. 4 808 -
Krajowe   nd. nd. 4 808 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 3 839 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 969 -
Pozostałe   nd. nd. 31 -
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 31 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 31 -
Instrumenty finansowe dostępne do sprzedaży   nd. nd. 45 772 -
Instrumenty kapitałowe   nd. nd. 358 -
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. 117 -
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 241 -
Instrumenty dłużne   nd. nd. 45 414 -
Rządowe   nd. nd. 31 484 -
Krajowe   nd. nd. 30 762 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 19 060 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 11 702 -
Zagraniczne   nd. nd. 722 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 722 -
Pozostałe   nd. nd. 13 930 -
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. 652 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 652 -
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 13 278 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 13 077 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 201 -
Instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - zakwalifikowane do tej kategorii w momencie          
pierwszego rozpoznania nd. nd. - 68
Instrumenty kapitałowe   nd. nd. - 65
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. - 61
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. - 4
Instrumenty dłużne   nd. nd. - 3
Rządowe   nd. nd. - 3
Zagraniczne   nd. nd. - 3
Oprocentowanie stałe   nd. nd. - 3
Instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy - przeznaczone do obrotu   nd. nd. 1 817 5 728
Instrumenty kapitałowe   nd. nd. 5 4 438
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. 5 383
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. - 4 055
Instrumenty dłużne   nd. nd. 1 812 1 290
Rządowe   nd. nd. 1 732 1 267
Krajowe   nd. nd. 1 732 1 267
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 435 1 267
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 1 297 -
Pozostałe   nd. nd. 80 23
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 80 23
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 80 23

    31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
Aktywa finansowe banków oraz aktywa finansowe na ryzyko klienta   (przekształcone)
  Nota Pekao i Alior Bank Aktywa finansowe na Pekao i Alior Bank Aktywa finansowe na
    ryzyko klienta ryzyko klienta
Pożyczki   nd. nd. 14 066 90
Dłużne papiery wartościowe   nd. nd. 12 662 -
Pozostałe   nd. nd. 12 662 -
Notowane na rynku regulowanym   nd. nd. 977 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 281 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 696 -
Nienotowane na rynku regulowanym   nd. nd. 11 685 -
Oprocentowanie stałe   nd. nd. 1 181 -
Oprocentowanie zmienne   nd. nd. 10 504 -
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży   nd. nd. 553 -
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych   nd. nd. 851 90
Środki pieniężne   15 288 2 6 620 1
Aktywa finansowe banków oraz aktywa finansowe na ryzyko   253 675 5 512 244 634 5 887
klienta, razem

W ramach swojej działalności lokacyjnej Grupa PZU wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe jako narzędzia zmniejszania ryzyka (z użyciem rachunkowości zabezpieczeń lub bez niej) oraz ułatwiające efektywne zarządzanie portfelem inwestycyjnym.

Zaangażowanie Grupy PZU w instrumenty pochodne zaprezentowano w punkcie 34.

Zaangażowanie w dłużne papiery emitowane przez rządy inne niż RP

Wartość bilansowa dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez rządy inne niż RP 31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
Stany Zjednoczone 957 833
Litwa 638 431
Irlandia 233 7
Hiszpania 232 10
Portugalia 226 -
Rumunia 157 106
Chorwacja 152 98
Węgry 117 195
Łotwa 90 64
Ukraina 90 62
Bułgaria 75 55
Grecja 72 -
Indonezja 71 199
Rosja 69 46
Brazylia 57 105
Turcja 55 150
Argentyna 53 101
Pozostałe 749 1) 1 316 2)
Razem 4 093 3 778

1) W pozycji Pozostałe wykazano kraje, wobec których zaangażowanie bilansowe nie przekracza równowartości 50 mln zł: Albania, Armenia, Australia, Azerbejdżan, Belgia, Białoruś, Boliwia, Chile, Dania, Dominikana, Egipt, Etiopia, Filipiny, Francja, Ghana, Gwatemala, Holandia, Honduras, Indie, Jamajka, Jordania, Kamerun, Kazachstan, Kenia, Kolumbia, Kostaryka, Maroko, Meksyk, Mongolia, Namibia, Niemcy, Nigeria, Oman, Panama, Paragwaj, Peru, RPA , Senegal, Serbia, Słowenia, Sri Lanka, Szwecja, Trynidad i Tobago, Urugwaj, Wielka Brytania, Wietnam, Włochy, Wybrzeże Kości Słoniowej.
2) W pozycji Pozostałe wykazano: Azerbejdżan, Chile, Dominikana, Ekwador, Filipiny, Gwatemala, Jamajka, Jordania, Kazachstan, Kenia, Kolumbia, Kostaryka, Maroko, Meksyk, Niemcy, Nigeria, Oman, Pakistan, Panama, Paragwaj, Peru, RPA, Senegal, Serbia, Słowacja, Słowenia, Sri Lanka, Trynidad i Tobago, Urugwaj, Wielka Brytania, Włochy, Wybrzeże Kości Słoniowej, Zambia.

Zaangażowanie w dłużne papiery emitowane przez korporacje oraz jednostki samorządu terytorialnego

Wartość bilansowa dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez korporacje oraz jednostki samorządu terytorialnego 31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
Samorządy krajowe 5 710 6 092
Banki zagraniczne 3 495 61
Narodowy Bank Polski 2 999 13 097
Transport i gospodarka magazynowa 1 232 1 904
Spółki Indeksu WIG - Energia 1 183 1 886
Przetwórstwo przemysłowe 978 1 159
Usługi komunalne 759 611
Spółki Indeksu WIG - Paliwa 748 666
Spółki Indeksu WIG - Banki 452 563
Spółki sektora energetyczno-paliwowego 312 447
Górnictwo i wydobywanie (w tym: spółki indeksu WIG - Górnictwo) 130 644
Pozostałe 1 391 1 245
Razem 19 389 28 375

7.5.3.1. Ryzyko stopy procentowejW tabeli poniżej zaprezentowano test wrażliwości portfela  instrumentów finansowych, dla których ryzyko ponosi Grupa PZU    (z wyjątkiem należności od klientów z tytułu kredytów i zobowiązań z tytułu depozytów).

Zmiana wartości portfela w wyniku zmiany krzywej dochodowości o +/- 100 p.b. wg waluty instrumentu 31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
spadek wzrost spadek wzrost
polski złoty 1 237 (1 174) 1 118 (1 060)
euro 42 (40) 10 (6)
dolar amerykański 169 (153) 164 (143)
pozostałe 2 (2) 42 (41)
Razem 1 450 (1 369) 1 334 (1 250)

Powyższe  testy  wrażliwości  nie  zawierają   wpływu   zmian   stóp   procentowych   dla   rezerw  techniczno-ubezpieczeniowych   i zobowiązań z tytułu kontraktów inwestycyjnych. Analizę wpływu zmiany stopy technicznej na wycenę umów ubezpieczeniowych zaprezentowano w punktach 7.5.2.1 i 7.5.2.2.

Ryzyko stopy procentowej w Pekao

Głównym narzędziem pomiaru ryzyka stopy procentowej księgi handlowej jest model VaR. Wartość ta odzwierciedla poziom dziesięciodniowej straty, która może zostać przekroczona z prawdopodobieństwem nie większym niż 1%. Wartość VaR wyznacza się metodą symulacji historycznej na podstawie 2-letniej historii obserwacji dynamiki czynników ryzyka. Zbiór czynników uwzględnianych przy wyliczaniu VaR obejmuje wszystkie istotne czynniki rynkowe brane pod uwagę przy wycenie instrumentów finansowych.   Szacowanie   wpływu    zmian    czynników    rynkowych    na    bieżącą    wartość    danego    portfela    odbywa    się z wykorzystaniem pełnej rewaluacji  (jako  różnica  między  wartością  portfela  po  zmianie  poziomów  parametrów  rynkowych o historycznie zaobserwowane zmiany czynników a bieżącą wartością portfela). W przypadku specyficznego ryzyka kredytowego emitenta stosowane jest podejście uproszczone, oparte na szacowanej zmienności benchmarkowego indeksu CDS. Dla tak wyznaczanego zbioru prawdopodobnych zmian wartości portfela (dystrybuanty) wyznaczany jest VaR jako 1% - kwantyl.

Poniższa tabela prezentuje VaR dla ryzyka stopy procentowej księgi handlowej Pekao.

  31 grudnia 2018 za okres styczeń - grudzień 2018 31 grudnia 2017 za okres styczeń - grudzień 2017
Minimalny Średni Maksymalny Minimalny Średni Maksymalny
Księga handlowa – VaR ryzyko stopy procentowej (w tys. zł) 3 650 1 492 3 425 5 481 2 501 1 568 3 203 6 087

Zarządzając ryzykiem stopy procentowej księgi bankowej Pekao kieruje się celem zabezpieczenia wartości ekonomicznej kapitału oraz realizacji założonego wyniku odsetkowego w ramach przyjętych limitów. Pozycja finansowa w odniesieniu do zmieniających się stóp procentowych monitorowana jest poprzez lukę stopy procentowej (lukę przeszacowania), analizę duration, analizy wrażliwości, symulacje szokowe (stress testing) oraz VaR.

W poniższej tabeli przedstawiono kształtowanie się poziomu kontraktowej wrażliwości dochodu odsetkowego (NII) na spadek stóp procentowych o 100 p.b oraz wartości ekonomicznej kapitału (EVE) Pekao na spadek stóp procentowych o 200 p.b. Przez EVE rozumie się bieżącą wartość przyszłych przepływów pieniężnych, które będą wygenerowane przez aktywa jednostki, pomniejszoną o bieżącą wartość przyszłych przepływów pieniężnych koniecznych do uregulowania zobowiązań tej jednostki.   W obu analizach zakładana jest natychmiastowa zmiana stóp rynkowych. Oprocentowanie produktów bankowych zmienia się zgodnie z zapisami umownymi, przy czym w przypadku kontraktowej NII, dla depozytów od klientów detalicznych, uwzględnia się ograniczenie spadku stóp minimalnie do zera, lecz nie do wartości ujemnych. W przypadku wrażliwości EVE dla depozytów bieżących w złotych polskich stosowany jest model urealniający profil ich przeszacowania.

Wrażliwość w % 31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
NII -8,64% -8,14%
EVE -0,95% 0,79%

Ryzyko stopy procentowej w Alior Banku
Ryzyko stopy procentowej związane z otwartymi pozycjami Alior Banku wiąże się przede wszystkim z:

  • ryzykiem niedopasowania terminów przeszacowania;
  • ryzykiem bazowym, czyli wpływem nierównoległej zmiany różnych indeksów referencyjnych o zbliżonym terminie przeszacowania na wynik finansowy;
  • ryzykiem krzywej dochodowości;
  • ryzykiem opcji klienta.

Jedną z metod szacowania ekspozycji na ryzyko stopy procentowej jest wyznaczanie wielkości BPV, która określa szacowaną zmianę wyceny danej transakcji/pozycji w wyniku przesunięcia krzywej dochodowości równolegle o 1 p.b.

Oszacowanie BPV dla Alior Banku (dane w tys. zł)

  31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
Waluta  Do 6 miesięcy 6 miesięcy – 1 rok  1 rok - 3 lata 3 - 5 lat   5 - 10 lat  Razem  Do 6 miesięcy 6 miesięcy – 1 rok 1 rok - 3 lata  3 - 5 lat 5 - 10 lat Razem 
PLN (33) 285 445 1 003 (122) 1 578 3 193 196 95 (90) 397
EUR (40) 42 258 359 15 634 - (8) 61 90 (5) 138
USD 16 22 4 - (2) 40 1 8 (2) - (1) 6
CHF (2) - - - - (2) (1) - (1) - - (2)
GBP (1) 2 - - - 1 (4) 2 - - - (2)
Inne - - - - - - (1) 2 (1) - - -
Razem (60) 351 707 1 362 (109) 2 251 (2) 197 253 185 (96) 537

Do celów zarządzania ryzykiem stopy procentowej Alior Bank wyróżnia działalność handlową, obejmującą papiery wartościowe  i instrumenty pochodne, zawarte w celach handlowych oraz działalność bankową, obejmującą pozostałe papiery wartościowe, emisje własne, pożyczki, depozyty, kredyty oraz transakcje pochodne służące zabezpieczeniu ryzyka księgi bankowej. W celu szacowania poziomu ryzyka stopy procentowej Alior Bank stosuje model VaR. Mierzony tą metodą kapitał ekonomiczny na pokrycie ryzyka stopy procentowej na koniec lat 2018 i 2017 prezentuje poniższa tabela (99% VaR o horyzoncie 10 dni).

Księga za okres styczeń - grudzień 2018 za okres styczeń - grudzień 2017
Minimalny Średni Maksymalny Minimalny Średni Maksymalny
Księga bankowa 7 22 40 6 18 31
Księga handlowa 1 3 5 1 2 4
Razem 8 25 45 7 20 35

Alior Bank przeprowadza analizę scenariuszy obejmującą m. in. wpływ zmian stóp procentowych na przyszły wynik odsetkowy oraz wartość ekonomiczną kapitału. W ramach tych scenariuszy utrzymywane są wewnętrzne limity, których utylizacja mierzona jest codziennie. Wykorzystanie limitu zmiany wartości ekonomicznej kapitału przy przesunięciu równoległym krzywych procentowych o +/- 200 p.b. oraz przesunięciach nierównoległych przy scenariuszach +/- 100/400 p.b. (w tenorach 1M/10Y, pomiędzy nimi interpolacja liniowa przesunięcia), przedstawia tabela:

Scenariusz (1M/10Y)_tbl

Scenariusz (1M/10Y) Zmiana wartości ekonomicznej kapitału
31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
+400 / +100 385 189
+100 / -400 307 68
+200 / +200 281 103
- 200 / - 200 (204) (85)
- 100 / - 400 (204) (43)
- 400 / - 100 (219) (95)

7.5.3.2. Ryzyko walutoweEkspozycja na ryzyko walutowe

Aktywa wg walut 31 grudnia 2018
PLN EUR USD Pozostałe Razem
Należności od klientów z tytułu kredytów 153 035 23 458 1 903 3 658 1) 182 054
Pochodne instrumenty finansowe 1 818 417 198 54 2 487
Inwestycyjne (lokacyjne) aktywa finansowe 88 455 7 796 5 174 240 101 665
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie 42 162 2 580 333 159 45 234
Dłużne papiery wartościowe 33 592 983 1 76 34 652
Rządowe 27 338 86 1 76 27 501
Pozostałe 6 254 897 - - 7 151
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży 3 278 - - - 3 278
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych 1 286 1 250 150 83 2 769
Pożyczki 4 006 347 182 - 4 535
Wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 30 788 3 674 4 272 3 38 737
Instrumenty kapitałowe 509 13 - - 522
Dłużne papiery wartościowe 30 279 3 661 4 272 3 38 215
Rządowe 19 424 3 597 3 143 3 26 167
Pozostałe 10 855 64 1 129 - 12 048
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 15 505 1 542 569 78 17 694
Instrumenty kapitałowe 1 057 35 113 15 1 220
Jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne 3 556 550 178 14 4 298
Dłużne papiery wartościowe 10 892 957 278 49 12 176
Rządowe 10 763 918 256 49 11 986
Pozostałe 129 39 22 - 190
Należności 4 537 1 611 124 71 6 343
Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych 11 741 3 815 778 721 2) 17 055
Aktywa, razem 259 586 37 097 8 177 4 744 309 604

1) W tym 2 999 mln zł we frankach szwajcarskich i 409 mln zł w funtach brytyjskich.
2) W tym 261 mln zł w funtach brytyjskich, 157 mln zł we frankach szwajcarskich, 69 mln zł w koronach szwedzkich, 67 mln zł w koronach norweskich oraz 52 mln zł w koronach duńskich.

 Aktywa wg walut  31 grudnia 2017 (przekształcone)
PLN EUR USD Pozostałe Razem
Należności od klientów z tytułu kredytów 143 417 19 602 2 603 3 835 1) 169 457
Pochodne instrumenty finansowe 1 690 354 180 127 2 351
Inwestycyjne (lokacyjne) aktywa finansowe 99 690 6 080 3 912 364 110 046
Utrzymywane do terminu wymagalności 20 724 464 13 36 21 237
Dłużne papiery wartościowe - rządowe 20 589 368 13 36 21 006
Dłużne papiery wartościowe - pozostałe 135 96 - - 231
Dostępne do sprzedaży 43 731 3 058 1 725 5 48 519
Instrumenty kapitałowe 439 203 21 1 664
Dłużne papiery wartościowe 43 292 2 855 1 704 4 47 855
Rządowe 29 113 2 828 1 704 4 33 649
Pozostałe 14 179 27 - - 14 206
Wyceniane w wartości godziwej zakwalifikowane do tej kategorii w momencie pierwszego rozpoznania 5 967 324 252 107 6 650
Instrumenty kapitałowe 1 616 239 47 45 1 947
Dłużne papiery wartościowe 4 351 85 205 62 4 703
Rządowe 4 326 75 201 62 4 664
Pozostałe 25 10 4 - 39
Przeznaczone do obrotu 10 904 982 1 608 99 13 593
Instrumenty kapitałowe 4 288 185 133 11 4 617
Dłużne papiery wartościowe 6 616 797 1 475 88 8 976
Rządowe 6 514 794 1 303 88 8 699
Pozostałe 102 3 172 - 277
Pożyczki 18 364 1 252 314 117 20 047
Dłużne papiery wartościowe 12 452 1 059 111 1 13 623
Rządowe - - - 1 1
Pozostałe 12 452 1 059 111 - 13 622
Pozostałe, w tym: 5 912 193 203 116 6 424
- transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży 885 - - - 885
- lokaty terminowe w instytucjach kredytowych 1 606 58 61 116 1 841
- pożyczki 3 421 135 142 - 3 698
Należności 7 012 1 741 289 54 9 096
Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych 4 877 1 959 492 911 2) 8 239
Aktywa, razem 256 686 29 736 7 476 5 291 299 189

1) W tym 3 152 mln zł we frankach szwajcarskich i 121 mln zł w koronach norweskich.
2) W tym 289 mln zł w koronach czeskich, 193 mln zł w funtach brytyjskich,  108 mln zł we frankach szwajcarskich, 83 mln zł w koronach norweskich  i 55 mln zł w koronach szwedzkich.

Zobowiązania wg walut   31 grudnia 2018 31 grudnia 2017 (przekształcone)
PLN EUR USD Pozos- tałe Razem PLN EUR USD Pozos- tałe Razem
Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej 3 445 374 157 41 4 017 4 199 385 223 149 4 956
Instrumenty pochodne przeznaczone do obrotu 1 982 277 150 41 2 450 2 038 285 134 149 2 606
Instrumenty pochodne stanowiące zabezpieczenie przepływów pieniężnych 768 3 - - 771 682 - - 682
Instrumenty pochodne stanowiące zabezpieczenie wartości godziwej 43 94 7 - 144 75 100 11 186
Zobowiązania z tytułu pożyczek papierów wartościowych (krótka sprzedaż) 120 - - - 120 672 - 78 750
Kontrakty inwestycyjne na rachunek i ryzyko klienta (unit-linked) 266 - - - 266 312 - - 312
Zobowiązania wobec uczestników konsolidowanych funduszy inwestycyjnych 266 - - - 266 420 - - 420
Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu 188 918 28 534 11 528 3 319 232 299 177 591 27 346 10 790 3 867 219 594
Zobowiązania wobec banków 2 234 3 474 60 276 1) 6 044 2 067 2 559 95 602 3) 5 323
Zobowiązania wobec klientów z tytułu depozytów 172 162 20 962 11 468 3 043 2) 207 635 163 350 20 853 10 695 3 265 4) 198 163
Zobowiązania z tytułu własnych dłużnych papierów wartościowych 7 998 4 011 - - 12 009 5 761 3 849 - 9 610
Zobowiązania podporządkowane 5 974 87 - - 6 061 5 234 85 -   5 319
Zobowiązania z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu 540 - - - 540 1 167 - -   1 167
Kontrakty inwestycyjne o gwarantowanych i ustalonych warunkach - - - - - 1 - - 1
Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego 10 - - - 10 11 - -   11
Inne zobowiązania 6 654 511 107 135 7 407 7 678 954 257 207 9 096
Zobowiązania wg walut, razem 199 017 29 419 11 792 3 495 243 723 189 468 28 685 11 270 4 223 233 646

1) W tym 226 mln zł we frankach szwajcarskich.
2)  W tym 1 627 mln zł w funtach brytyjskich, 584 mln zł we frankach szwajcarskich, 174 mln zł w koronach norweskich, 112 mln zł w koronach szwedzkich, 89 mln zł      w dolarach kanadyjskich oraz 81 mln zł w koronach czeskich.
3) W tym 591 mln zł we frankach szwajcarskich.
4) W tym 597 mln zł w koronach czeskich, 534 mln zł we frankach szwajcarskich, 153 mln zł w koronach norweskich i 129 mln zł w koronach szwedzkich.

W celu zarządzania ryzykiem walutowym Grupa PZU wykorzystuje także instrumenty pochodne, co pozwala m. in. na zajęcie wybranej ekspozycji rynkowej w sposób bardziej efektywny niż instrumenty kasowe.
Tabela poniżej prezentuje test wrażliwości portfela  instrumentów finansowych Grupy PZU (z wyjątkiem należności od klientów  z tytułu kredytów i zobowiązań z tytułu depozytów), w odniesieniu do instrumentów finansowych, dla których ryzyko ponosi Grupa PZU.

W skład aktywów finansowych narażonych na ryzyko kursów walutowych wchodzą inwestycyjne (lokacyjne) aktywa finansowe Grupy PZU oraz pochodne instrumenty finansowe denominowane w walutach obcych.

Zmiana wartości portfela w wyniku zmiany kursu walut o +/- 20% 31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
Spadek wzrost spadek wzrost
EUR 189 (171) 343 (277)
USD (27) 48 (33) 43
GBP (4) 4 (3) 3
Pozostałe (9) 9 (12) 12
Razem 149 (110) 295 (219)

Zarówno Pekao, jak i Alior Bank w celu pomiaru ryzyka walutowego stosują model VaR, który oznacza potencjalną wartość straty na utrzymywanych pozycjach walutowych związanych ze zmianami kursów walutowych, przy zachowaniu założonego poziomu ufności (99%) oraz okresu utrzymania pozycji. Tabela poniżej prezentuje VaR ustalony dla ryzyka walutowego księgi handlowej  w obu bankach:

VaR 10 dniowy – tbl

VaR 10 dniowy – ryzyko walutowe – księga handlowa (w tys. zł) 31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
Pekao 370 2 337
Alior Bank 154 157

7.5.3.3. Ryzyko cen akcji

Stopień narażenia na ryzyko

Wartość portfela kapitałowych instrumentów finansowych zaprezentowano w punkcie 35.2.

Analiza wrażliwości

W tabeli poniżej przedstawiono test wrażliwości portfela notowanych instrumentów kapitałowych Grupy PZU, dla  których ryzyko ponosi Grupa PZU.

Wpływ zmiany wyceny_tbl

Wpływ zmiany wyceny notowanych instrumentów kapitałowych na kapitał własny 31 grudnia 2018 31 grudnia 2017
wzrost wyceny notowanych instrumentów kapitałowych o 20% 190 350
spadek wyceny notowanych instrumentów kapitałowych o 20% (190) (350)

7.5.3.4.    Ryzyko płynności Działalność ubezpieczeniowa

Źródłem ryzyka płynności finansowej w Grupie PZU jest możliwość wystąpienia trzech rodzajów zdarzeń:

  • niedobór środków płynnych w stosunku do bieżących potrzeb;
  • brak płynności posiadanych instrumentów finansowych;
  • strukturalne niedopasowanie zapadalności aktywów do wymagalności zobowiązań.

Zarządzanie ryzykiem płynności odbywa się w wymiarze krótkoterminowym, średnioterminowym oraz długoterminowym, tj.:

  • płynność krótkoterminowa – utrzymuje się środki w portfelu płynnościowym w wysokości nie większej niż wyznaczony dla nich limit. Ponadto do zarządzania płynnością wykorzystuje się transakcje warunkowe z przyrzeczeniem odkupu;
  • płynność średnioterminowa – utrzymuje się portfele lokat o odpowiedniej płynności finansowej;
  • płynność długoterminowa oraz ryzyko strukturalnego niedopasowania zapadalności aktywów do wymagalności zobowiązań – zarządza się dopasowaniem aktywów do zobowiązań (ALM, ang. Asset Liability Management), czyli dopasowaniem struktury lokat finansowych na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych do charakteru tych rezerw.

Proces ALM obejmuje również  możliwie  najlepsze  zagwarantowanie  zdolności  do  wypłaty  świadczeń  i odszkodowań,  także w niesprzyjających scenariuszach ekonomicznych. Ryzyko płynności mierzy się poprzez oszacowanie niedoborów środków pieniężnych dla regulowania zobowiązań. Podstawą oszacowania jest zestaw analiz obejmujących m.in. lukę płynności (niedopasowania przepływów netto) oraz analizę rozkładu wydatków z działalności operacyjnej.

Pekao

Celem zarządzania ryzykiem płynności jest:

  • zapewnienie  i  utrzymywanie   zdolności  do   wywiązywania   się   zarówno   z  bieżących,   jak   i  z   przyszłych   zobowiązań, z uwzględnieniem kosztów pozyskania płynności i rentowności kapitałów własnych;
  • zapobieganie wystąpieniu sytuacji kryzysowej oraz
  • określenie rozwiązań na przetrwanie sytuacji kryzysowej, w przypadku jej ewentualnego wystąpienia.

W  Pekao  funkcjonuje  scentralizowany  system  zarządzania  ryzykiem  płynności  obejmujący  bieżące  zarządzanie  płynnością  i kontrolę pierwszego poziomu sprawowane przez odpowiedzialne jednostki, kontrolę drugiego poziomu dokonywaną przez dedykowaną jednostkę odpowiedzialną za zarządzanie ryzykiem oraz niezależny audyt.

Zarządzanie płynnością w Grupie Pekao prowadzone jest w horyzoncie:

  • śróddziennym – dotyczącym przepływów realizowanych w ciągu dnia;
  • krótkoterminowym – obejmującym system pomiaru płynności w horyzoncie do roku;
  • długoterminowym – obejmującym okres powyżej jednego roku.

Ze względu na specyfikę stosowanych narzędzi i technik zarządzania ryzykiem płynności Grupa Pekao zarządza płynnością bieżącą i średnioterminową wspólnie z płynnością krótkoterminową.

Alior Bank

Polityka zarządzania ryzykiem płynności w Alior Banku polega na utrzymaniu pozycji płynnościowych tak, aby w każdym momencie możliwe było wypełnienie zobowiązań płatniczych za pomocą dostępnych środków w kasie, wpływów z transakcji o danej dacie zapadalności lub za pomocą sprzedaży zbywalnych aktywów, przy jednoczesnej minimalizacji kosztów utrzymania płynności.

Do zarządzania płynnością Alior Banku wykorzystuje się współczynniki i powiązane z nimi limity następujących rodzajów płynności:

  • płynność płatnicza – zdolność do finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku normalnej działalności lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty. W ramach zarządzania płynnością płatniczą szczególny nacisk kładzie się na analizę płynności natychmiastowej oraz bieżącej (do 7 dni);
  • płynność krótkoterminowa – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w terminie płatności przypadającym w okresie 30 kolejnych dni;
  • płynność średnioterminowa – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań w terminie zapadalności od 1 do 12 miesięcy;
  • płynność długoterminowa – monitorowanie możliwości wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w terminie płatności przypadającym w okresie dłuższym niż 12 miesięcy.

Ekspozycja na ryzyko

Wartość bilansowa instrumentów dłużnych wg daty wykupu na 31 grudnia 2018 do 1 roku 1 – 2 2 – 3 3 – 4 4 – 5 Powyżej 5 lat Razem
lat lat lat lat
Należności od klientów z tytułu kredytów 53 823 18 022 13 302 14 537 12 512 69 858 182 054
Inwestycyjne (lokacyjne) instrumenty dłużne 16 429 8 028 11 300 15 091 9 231 35 546 95 625
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie 9 485 2 497 2 717 5 005 5 540 19 990 45 234
Dłużne papiery wartościowe 3 629 2 253 2 663 3 803 4 411 17 893 34 652
Rządowe 2 032 1 765 2 218 3 245 3 429 14 812 27 501
Pozostałe 1 597 488 445 558 982 3 081 7 151
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży 3 278 - - - - - 3 278
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych 2 532 170 54 - - 13 2 769
Pożyczki 46 74 - 1 202 1 129 2 084 4 535
Wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody 5 923 4 600 5 952 7 791 2 471 11 478 38 215
Rządowe 1 413 4 002 2 581 7 006 1 666 9 499 26 167
Pozostałe 4 510 598 3 371 785 805 1 979 12 048
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 1 021 931 2 631 2 295 1 220 4 078 12 176
Rządowe 944 887 2 619 2 275 1 215 4 046 11 986
Pozostałe 77 44 12 20 5 32 190
Razem 70 252 26 050 24 602 29 628 21 743 105 404 277 679

Wartość bilansowa instrumentów dłużnych wg daty wykupu na 31 grudnia 2017 do 1 roku 1 – 2 2 – 3 3 – 4 4 – 5 Powyżej 5 lat Razem
lat lat lat lat
Należności od klientów z tytułu kredytów 47 531 18 362 13 640 11 036 12 321 66 567 169 457
Inwestycyjne (lokacyjne) instrumenty dłużne 24 465 9 336 8 330 9 583 12 830 38 274 102 818
Utrzymywane do terminu wymagalności 229 1 350 1 087 1 243 4 604 12 724 21 237
Rządowe 139 1 271 1 081 1 200 4 600 12 715 21 006
Pozostałe 90 79 6 43 4 9 231
Dostępne do sprzedaży 19 457 5 260 2 632 3 756 4 803 11 947 47 855
Rządowe 6 269 5 010 2 519 3 424 4 571 11 856 33 649
Pozostałe 13 188 250 113 332 232 91 14 206
Wyceniane w wartości godziwej zakwalifikowane do tej kategorii w momencie pierwszego rozpoznania 22 272 771 1 554 444 1 640 4 703
Rządowe 20 272 770 1 549 417 1 636 4 664
Pozostałe 2 - 1 5 27 4 39
Przeznaczone do obrotu 263 780 1 587 1 917 1 110 3 319 8 976
Rządowe 240 764 1 482 1 903 1 094 3 216 8 699
Pozostałe 23 16 105 14 16 103 277
Pożyczki 4 494 1 674 2 253 1 113 1 869 8 644 20 047
Dłużne papiery wartościowe 1 882 1 601 1 389 982 1 563 6 206 13 623
Rządowe - 1 - - - - 1
Pozostałe 1 882 1 600 1 389 982 1 563 6 206 13 622
Pozostałe, w tym: 2 612 73 864 131 306 2 438 6 424
- transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży 885 - - - - - 885
- lokaty terminowe w instytucjach kredytowych 1 625 23 76 110 - 7 1 841
- pożyczki 102 50 788 21 306 2 431 3 698
Razem 71 996 27 698 21 970 20 619 25 151 104 841 272 275

W poniższej tabeli zaprezentowano przyszłe niezdyskontowane przepływy pieniężne z aktywów i zobowiązań według stanu na 31 grudnia 2018 roku.

Ryzyko płynności Do 1 roku 1 – 2 2 – 3 3 – 4 4 – 5 5 – 10 lat Powyżej 10 lat Razem
lat lat lat lat
Aktywa 103 494 31 994 27 926 28 309 22 599 58 494 59 863 332 679
Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych 13 195 142 103 85 74 274 3 258 17 131
Należności 4 955 1 192 26 7 29 1 180 6 390
Należności od klientów z tytułu kredytów 47 576 23 979 19 287 16 650 13 761 36 998 42 209 200 460
Dłużne papiery wartościowe 31 560 6 184 8 115 9 997 7 069 19 079 14 056 96 060
Pożyczki 298 331 254 1 510 1 562 2 093 160 6 208
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży 3 278 - - - - - - 3 278
Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych 2 632 166 141 60 104 49 - 3 152
Zobowiązania (106 726) (13 218) (7 707) (4 824) (3 664) (17 013) (117 603) (270 755)
Rezerwy techniczno- ubezpieczeniowe (7 122) (1 806) (1 316) (1 081) -905 (2 501) (21 225) (35 956)
Zobowiązania finansowe (95 013) (11 138) (6 378) (3 732) (2 740) (14 476) (95 724) (229 201)
Pozostałe zobowiązania (4 591) (274) (13) (11) (19) (36) (654) (5 598)
Luka (3 232) 18 776 20 219 23 485 18 935 41 481 (57 740) 61 924

W  poniższej  tabeli   zaprezentowano   przyszłe   niezdyskontowane   przepływy   ze   zobowiązań   pozabilansowych   banków (wg terminów umownych).

Udzielone zobowiązania pozabilansowe do 1 miesiąca 01-mar od 3 miesięcy 1 – 5 powyżej 5 lat Razem
miesiące do 1 roku lat
Dotyczące finansowania 48 769 - - - - 48 769
Gwarancyjne 7 702 - - - - 7 702
Razem 56 471 - - - - 56 471

7.5.4.    Ryzyko operacyjne

Ryzyko operacyjne to możliwość poniesienia straty wynikającej z niewłaściwych lub błędnych procesów wewnętrznych, działań ludzi, funkcjonowania systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych.

Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym jest optymalizacja jego poziomu i efektywności operacyjnej w działalności Grupy PZU, prowadząca  do  ograniczenia  strat  i  kosztów   spowodowanych  materializacją  tego  ryzyka  oraz  zapewnienie  adekwatnych    i efektywnych mechanizmów kontrolnych. Informacje na temat poziomu ryzyka operacyjnego są okresowo przedkładane właściwym organom wewnętrznym.

Identyfikacja ryzyka operacyjnego odbywa się w szczególności poprzez:

  • gromadzenie i analizę informacji o incydentach ryzyka operacyjnego;
  • samoocenę ryzyka operacyjnego;
  • analizy scenariuszowe.

Ocena i pomiar ryzyka operacyjnego odbywa się poprzez:

  • określanie skutków wystąpienia incydentów ryzyka operacyjnego;
  • szacowanie skutków wystąpienia potencjalnych incydentów ryzyka operacyjnego.

Monitorowanie i kontrolowanie ryzyka operacyjnego realizowane jest głównie poprzez ustanowiony system wskaźników ryzyka operacyjnego umożliwiających ocenę zmian poziomu ryzyka operacyjnego w czasie oraz czynników mających wpływ na jego poziom w działalności.

Raportowanie polega na komunikacji o poziomie ryzyka operacyjnego, efektach monitorowania i kontrolowania różnym poziomom decyzyjnym. Częstotliwość poszczególnych raportów oraz zakres informacji są dostosowane do potrzeb informacyjnych na poszczególnych poziomach decyzyjnych.

Działania zarządcze w ramach reakcji na zidentyfikowane i ocenione ryzyko operacyjne polegają w szczególności na:

  • podjęciu działań mających na celu minimalizację ryzyka, między innymi poprzez wzmocnienie systemu kontroli wewnętrznej;
  • transferze ryzyka – w szczególności za pomocą zawarcia umowy ubezpieczenia;
  • unikaniu ryzyka poprzez niepodejmowanie lub wycofanie się z określonej działalności biznesowej w przypadku stwierdzenia zbyt wysokiego ryzyka operacyjnego, którego koszty ograniczenia są nieopłacalne;
  • akceptacji ryzyka – aprobatę konsekwencji wynikających z ewentualnej materializacji ryzyka operacyjnego, jeśli nie zagraża ono przekroczeniem poziomu tolerancji na ryzyko operacyjne.

7.5.5.    Ryzyko braku zgodności

Ryzyko braku zgodności (ang. compliance) to ryzyko poniesienia sankcji prawnych, powstania strat finansowych bądź utraty reputacji lub wiarygodności wskutek niezastosowania się  przez spółki Grupy PZU, ich pracowników lub podmioty działające      w ich imieniu do przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych standardów postępowania, w tym norm etycznych.

Na podstawie regulacji wewnętrznych wprowadzono podział kompetencji w ramach systemowego i bieżącego zarządzania ryzykiem braku zgodności.

Zarządzanie systemowe polega w szczególności na formułowaniu rozwiązań dotyczących realizacji zasad zarządzania ryzykiem braku zgodności, monitorowaniu procesu zarządzania tym ryzykiem oraz promowaniu i monitorowaniu przestrzegania regulacji wewnętrznych oraz przyjętych standardów postępowania w zakresie zgodności.

Bieżące zarządzanie ryzykiem braku zgodności to identyfikacja, ocena i pomiar oraz dostosowanie do wymogów regulacyjnych.

7.5.6.    Ryzyko modeli

Ryzyko modeli to ryzyko poniesienia straty finansowej, błędnego oszacowania danych raportowanych do organu nadzoru, podjęcia błędnych decyzji lub utraty reputacji z powodu błędów w opracowaniu, wdrożeniu lub stosowaniu modeli. W 2018 roku zaklasyfikowano ryzyko modeli jako ryzyko istotne i rozpoczęto formalny proces jego identyfikacji i pomiaru. Proces ten jest obecnie wdrażany w PZU i PZU Życie i ma na celu zapewnienie wysokiej jakości stosowanych praktyk dotyczących zarządzania tym ryzykiem.

W podmiotach sektora bankowego, z uwagi na wysoką istotność ryzyka modeli, zarządzanie tym rodzajem ryzyka zostało wdrożone w ubiegłych latach w ramach dostosowania do wymogów rekomendacji W wydanej przez KNF. Oba banki określiły standardy procesu zarządzania ryzykiem modeli, w tym zasady budowy modeli oraz oceny jakości ich działania, przy zapewnieniu właściwych rozwiązań w ramach ładu korporacyjnego.

Facebook Facebook Twitter Twitter Linkedin Linkedin All